Η ομορφιά της ατέλειας

Ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι ζωγράφισε το πορτραίτο της Λίζα ντελ Τζιοκόντο μεταξύ 1503 και 1519 με έναν μοναδικό τρόπο… Όταν κοιτάζει κανείς τον πίνακα, βλέπει μία γυναικεία μορφή να χαμογελά ή για την ακρίβεια να μειδιά, με ένα παιχνιδιάρικο βλέμμα. Αν καλύψει όμως το στόμα και δει μόνο τα μάτια, αυτά φαίνονται σοβαρά. Αν καλύψει τα μάτια και δει μόνο το στόμα, αυτό δεν φαίνεται να χαμογελά… Η ομορφιά του βλέμματος προέρχεται δηλαδή από το σύνολο των χαρακτηριστικών που βλέπουμε στην Μόνα Λίζα… «Ατελή» μεμονωμένα, σε τέλεια όμως αρμονία μεταξύ τους…

Οι άνθρωποι συχνά, δίνουν μεγάλη βαρύτητα στις ατέλειες που νομίζουν ότι έχουν. Δίνουν επίσης μεγάλη έμφαση στο να προσπαθούν να τις κρύψουν, να φανούν «ιδανικοί», καθώς πιστεύουν ότι διαφορετικά δεν θα είναι τόσο αρεστοί… Η πραγματικότητα από την άλλη, δείχνει ότι το τέλειο, που τόσο λαχταρούμε ή υποδυόμαστε ότι είμαστε, δεν υπάρχει… Στην ουσία μαθαίνουμε να εκτιμούμε και να αγαπούμε τις ατέλειες, αν δώσουμε τον χρόνο να τις συνηθίσουμε και να κοιτάξουμε βαθύτερα πίσω από αυτές…

Ο φόβος να ταιριάζουμε συνέχεια με αυτό που θεωρείται τέλειο, έχει συνέπειες. Προκειμένου να κρύψει κάποιος τις αδυναμίες του, αυτές που νομίζει έστω ότι είναι αδυναμίες για τον έξω κόσμο, προτιμά συχνά να «οχυρωθεί» περισσότερο στον εαυτό του… και να αλληλεπιδρά με επιφυλακτικότητα. Το πρόβλημα είναι ότι και οι άλλοι πιστεύουν και εφαρμόζουν ακριβώς το ίδιο.

Έτσι συμβαίνει και ενώ όλοι διαβάζουμε και θαυμάζουμε τις ηθικές αξίες σε ηρωικά μυθιστορήματα, αναρωτιόμαστε γιατί δεν τις κάνει κάποιος πραγματικότητα… Δεν βλέπουμε να επιβραβεύονται στη ζωή αυτές οι αξίες… Εκτός αν δούμε με τα μάτια μας στο δρόμο μπροστά μας κάποιον να τις κάνει πραγματικότητα… Μα όλοι περιμένουμε να κάνει κάποιος άλλος πρώτος την αρχή.

Έτσι συμβαίνει και ενώ όλοι οι άνθρωποι θαυμάζουν το διαφορετικό, φοβούνται κάποιες φορές να φερθούν διαφορετικά από την ομοιόμορφη συμπεριφορά… Ας κάνει κάποιος άλλος την αρχή… Έτσι συμβαίνει και ενώ γνωρίζουμε το πεπερασμένο του χρόνου, είμαστε υπερβολικά επιφυλακτικοί και αναβλητικοί… Ίσως αν βλέπαμε κάποιον να κάνει πρώτος την αρχή…

Μιμούμαστε πολύ είναι η αλήθεια τη συμπεριφορά που μαθαίνουμε να θεωρούμε φυσιολογική, αποδεκτή και δυσκολευόμαστε να καθιερώσουμε ακόμη και κάτι σωστό, αν βλέπουμε ότι δεν έχει άμεσα όφελος. Βέβαια, όταν πιστεύουμε ότι ένας ιδανικός εαυτός μας, είναι αυτό που πρέπει να δείχνουμε στους άλλους, θα δείχνουμε κάτι που δεν είμαστε εμείς, αλλά μία ρηχή εικόνα του εαυτού μας… Έτσι όμως είμαστε σίγουροι ότι δεν υπάρχει κίνδυνος να πονέσουμε, η εύθραυστη αυτοεικόνα μας δεν κινδυνεύει από «χτυπήματα».

Η αλήθεια είναι ότι έτσι μπορεί να προστατευόμαστε προσωρινά, μα όταν δεν εκθέτουμε τον εαυτό μας στον κίνδυνο και στον φόβο του να πονέσουμε, δεν «προπονούμε» την αυτοεικόνα μας, δεν δοκιμάζουμε αν ό,τι νομίζουμε ως αδυναμία μας, είναι όντως αδυναμία… ή το αντίθετο, μια χαρισματική ικανότητα που λίγοι μόνο μπορούν να την εκτιμήσουν… Κάποιες φορές η αναζήτηση της τελειότητας συμβολίζει την αποφυγή της προσπάθειας, τον φόβο του πόνου, του χαμένου χρόνου… Τον φόβο αν μπορούμε να αλλάξουμε, να γίνουμε κάτι καλύτερο από το λίγο που πιστεύουμε ότι είμαστε..

Το να περιμένουμε το τέλειο, σημαίνει ότι δεν πιστεύουμε στην ικανότητά μας να δημιουργούμε, ότι φοβόμαστε την αποτυχία που είναι μία εξαιρετική ευκαιρία για αυτοκριτική… όμως είναι πιο εύκολο να λέμε ότι δεν υπάρχουν καλοί άνθρωποι από το να προσπαθήσουμε να γίνουμε ένας καλός άνθρωπος…

Σημαίνει ότι προτιμάμε τον μέτριο συνεχή φόβο ότι δεν ελέγχουμε την ζωή μας, που μας κάνει να νιώθουμε μικροί και ασήμαντοι, αντί να αντιμετωπίσουμε τον μεγάλο, μα προσωρινό φόβο να δοκιμάσουμε να πάρουμε τον έλεγχο της ζωής! Μέσα από το μη τέλειο, θα γνωρίσουμε καλύτερα δικές μας ατέλειες, που μαθαίνουμε να κρύβουμε και όχι να αγαπούμε. Έχουμε ανάγκη καλοπροαίρετους άλλους να μας δείχνουν τις ατέλειές μας διότι μόνο έτσι σταματάμε να τις κρύβουμε από τον ίδιο μας τον εαυτό. Να μάθουμε να μην γκρινιάζουμε από φόβο, όταν κάποιος μας τις δείχνει αλλά αντιθέτως να λέμε ευχαριστώ!

Ειδάλλως θα ζούμε σε προστατευτικές φυσαλίδες που θα δείχνουν μια τέλεια εικόνα μας, μέσα στις οποίες περιμένουμε το τέλειο, που αργά ή γρήγορα θα σπάσουν… κι όλα αυτά από ένα λανθασμένο φόβο ότι οι ατέλειες δεν έχουν ομορφιά, δεν αρέσουν, δεν αλλάζουν… Ο σίγουρος άνθρωπος όμως δεν κρύβει τις ατέλειές του. Τις εκθέτει γιατί γνωρίζει ότι όλοι έχουν ατέλειες και γνωρίζει ότι η εσωτερική ομορφιά ενός ανθρώπου φαίνεται από το πώς συμπεριφέρεται απέναντι στις ατέλειες των άλλων…

«Η τελειότητα επιτυγχάνεται όχι όταν δεν υπάρχει τίποτα να προσθέσεις, αλλά όταν δεν υπάρχει τίποτα να αφαιρέσεις». Antoin de Saint-Exupéry, 1900-1940

Νικόλαος Βακόνδιος, Ψυχολόγος

enallaktikidrasi.com