Προετοιμάζοντας τους ενήλικες του αύριο

Τα σημερινά παιδιά μεγαλώνουν σε έναν κόσμο δυναμικό και απρόβλεπτο που ζητά από αυτά να ανταπεξέλθουν σε όλο αυξανόμενες και σύνθετες καταστάσεις. Επαρκεί, άραγε, ο καθιερωμένος  τρόπος ζωής για τις απαιτήσεις την σύγχρονης εποχής; Πώς μπορούμε να ενδυναμώσουμε και να υποστηρίξουμε καταλλήλως τα παιδιά μας;  Προκειμένου να είναι ικανά να αντιμετωπίζουν τις όποιες προκλήσεις, χρειάζεται να είναι εξοικειωμένα από μικρή ηλικία με ορισμένες δεξιότητες, τις οποίες σταδιακά θα εξελίσσουν.

Σε μια εποχή, όπου η εξέλιξη της τεχνολογίας απλοποιεί τις διαδικασίες και ελαχιστοποιεί την προσπάθεια, η επιτυχία και η αποτελεσματικότητα θεωρούνται από πολλούς ως κάτι δεδομένο. Αντ’ αυτού, η επιμονή μαζί με την υπομονή αποτελούν  πολύτιμες δεξιότητες που βοηθούν τα παιδιά να συνεχίζουν την προσπάθεια, να μην εγκαταλείπουν όταν αντιμετωπίζουν δυσκολίες ή δεν έχουν άμεσα το επιθυμητό αποτέλεσμα και να εμπιστεύονται τις ικανότητές τους.

Τα σημερινά παιδιά καλούνται, επίσης, να αναπτύξουν σταδιακά τις δεξιότητες  τόσο της ευέλικτης σκέψης, που θα τους επιτρέψει να προσαρμόζονται στις δυναμικές καταστάσεις της καθημερινότητας και να αλλάζουν την πορεία και τον τρόπο σκέψης τους ανάλογα με τις περιστάσεις, όσο και της δημιουργικής φαντασίας, αντιλαμβανόμενα τον κόσμο ποικιλοτρόπως και χωρίς προκαταλήψεις, ιδίως στην εποχή όπου πάλαι ποτέ κραταιές απόψεις και πεποιθήσεις αμφισβητούνται, πλέον, έντονα και αναθεωρούνται. 

Μία ιδιαιτέρως χρήσιμη δεξιότητα που καλούνται να χρησιμοποιούν και να εξελίσσουν τα παιδιά είναι η εφαρμογή της προϋπάρχουσας γνώσης τους σε νέα βιώματα-προκλήσεις. Αξιοποιώντας την προηγούμενη γνώση και τις εμπειρίες τους στην καθημερινή πρακτική θα αυξήσουν την αποτελεσματικότητά τους στις διάφορες περιστάσεις διευκολύνοντας, παράλληλα, την προσωπική τους εξέλιξη αποφεύγοντας παλαιά λάθη ή αποτυχίες. 

Τέλος, ζώντας σε έναν κόσμο που τον χαρακτηρίζει η ταχύτητα και η «επιφανειακότητα» στις ανθρώπινες σχέσεις, έχουμε καταλήξει να μιλάμε χωρίς να ακούμε κάνοντας, στην ουσία, παράλληλους μονολόγους. Αντίδοτο στην απουσία ουσιαστικής επικοινωνίας αποτελεί η εξάσκηση και υιοθέτηση συμπεριφορών ενεργητικής ακρόασης και ενσυναίσθησης. Αυτές οι δεξιότητες, αφού κατακτηθούν σταδιακά, βοηθούν τα παιδιά να μειώσουν την επίδραση των προκαταλήψεων και των στερεοτύπων στην κρίση τους, να αποκτήσουν βαθύτερη κατανόηση του τρόπου σκέψης, των συναισθημάτων και των βιωμάτων του συνομιλητή τους καθώς και να έρθουν σε επαφή με το ανθρώπινο στοιχείο μέσα τους. Εν συνεχεία, καλλιεργείται η συνεργατικότητα και ομαδικότητα, απαραίτητα συστατικά για να ευδοκιμήσουν τα παιδιά ως αυριανά ενεργά μέλη της κοινωνίας αναπτύσσοντας αξίες, όπως η αλληλεγγύη και ο αλτρουισμός, που τείνουν να εκλείψουν από το σημερινό τρόπο ζωής.

Ο κόσμος αλλάζει, διαφοροποιείται συνεχώς αλλά το στοίχημα για τη νέα γενιά παραμένει το ίδιο: η διατήρηση του ανθρώπινου χαρακτήρα της και  η εύρεση κινήτρων για περαιτέρω εξέλιξη και ανάπτυξη. Σε έναν όλο και πιο αυτοματοποιημένο κόσμο, όπου η σημασία και ο ρόλος του ανθρώπινου παράγοντα γίνεται περιφερειακός, η διαρκής προσωπική ανάπτυξη και αυτογνωσία, ξεκινώντας από την παιδική ηλικία, θα σφυρηλατήσει έναν άνθρωπο τόσο ολοκληρωμένο πνευματικά όσο και ιδιαίτερα αποτελεσματικό και επιτυχημένο σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο.

Νίκη Λιώτη, Ψυχολόγος, Συστημική – Οικογενειακή Συμβουλευτική & Ψυχοθεραπεία