Τα παιδιά συνεργάζονται

Όταν τα παιδιά συνεργάζονται, αυτό σημαίνει ότι αντιγράφουν ή μιμούνται τους πιο σημαντικούς ενήλικες γύρω τους. Πολλές φορές οι γονείς μπερδεύουν τη συνεργασία με την «καλή συμπεριφορά». Όταν τα παιδιά παύουν να συνεργάζονται, αυτό συμβαίνει είτε επειδή έχουν συνεργαστεί πάρα πολύ και για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα είτε γιατί η ακεραιότητά τους έχει «παραβιαστεί».

Τα πολύ μικρά παιδιά μάς «μελετούν», προκειμένου να διαβάσουν τα συναισθήματά μας προτού εκφράσουν τα δικά τους. Αν κάποιος γονιός είναι ταραγμένος, νευρικός, φοβισμένος ή απλά δεν έχει διάθεση να δεχτεί επισκέψεις, το παιδί θα αρχίσει να κλαίει ή θα γυρίσει την πλάτη στον επισκέπτη.

Το παιδί είναι ο καθρέφτης του γονιού, είτε ο γονιός παρουσιάζει μια συγκεκριμένη συμπεριφορά είτε έχει κάποια συναισθήματα που δεν βγαίνουν στην επιφάνεια ή δεν τα έχει συνειδητοποιήσει. Τα παιδιά «αντιγράφουν» τους γονείς κυρίως όταν αναδύονται συγκρούσεις και προβλήματα.

Ένα παιδί που συνεργάζεται με έναν άμεσο τρόπο, μιμείται τη συμπεριφορά των γονιών του. Παιδιά που τους συμπεριφέρονται με σεβασμό, συμπεριφέρονται στους άλλους με σεβασμό. Παιδιά που δέχονται φροντίδα, προσφέρουν φροντίδα στους άλλους. Παιδιά των οποίων η ακεραιότητα δεν παραβιάζεται, δεν παραβιάζουν και την ακεραιότητα των άλλων.

Είναι πολύ συνηθισμένο δύο παιδιά στην ίδια οικογένεια να συνεργάζονται με διαφορετικούς τρόπους.

Εδώ παρατίθενται με σχηματικό τρόπο μερικά παραδείγματα προκειμένου να κατανοήσουμε το θέμα της άμεσης και ανεστραμμένης μίμησης/ συνεργασίας:

·         Παιδιά που δέχονται κριτική, θα ασκούν και τα ίδια κριτική στους άλλους ή αυτοκριτική.

·         Παιδιά που μεγαλώνουν σπίτια όπου η βία πολλές φορές υιοθετείται ως ο ενδεδειγμένος τρόπος επίλυσης των διαφορών, γίνονται τα ίδια βίαια ή αυτοκαταστροφικά.

·         Παιδιά που μεγαλώνουν σε μη εκφραστικές οικογένειες, γίνονται είτε σιωπηλά είτε πολύ ομιλητικά.

·         Παιδιά που υποβάλλονται σε βία ή σεξουαλική κακοποίηση γίνονται είτε υπερβολικά αυτοκαταστροφικά είτε υπερβολικά καταχρηστικά.

Γι’ αυτό το λόγο, παρατηρήστε τα παιδιά και τον τρόπο που συμπεριφέρονται. Δείτε πώς η δική σας συμπεριφορά και τα συναισθήματα επηρεάζουν τη δική τους αντίδραση (π.χ. Αν έχει προηγηθεί ένας έντονος καβγάς με τον σύντροφό σας, το παιδί μπορεί να αρχίσει μετά από λίγο να κλαίει ή να γίνει επιθετικό). Εξετάστε αν αυτό που σας «ενοχλεί» στη συμπεριφορά του παιδιού, αποτελεί στην πραγματικότητα κάποιο ιδιαίτερο γνώρισμα της δικής σας προσωπικότητας (π.χ. Αν σας ενοχλεί το γεγονός ότι το παιδί γκρινιάζει συνεχώς προκειμένου να ζητήσει κάποια πράγματα, δείτε αν εσείς ο ίδιος ή ο σύντροφός σας γκρινιάζετε όταν ζητάτε από τους άλλους κάτι). Αξιοποιήστε αυτή την ιδιότητα των παιδιών, προκειμένου να γνωρίσετε καλύτερα τον εαυτό σας.

Βιβλιογραφία:

Juul, J. (1995). Your Competent Child: Towards new basic values for the family. Farrar, Straus and Giroux

Νίκη Λιώτη, Ψυχολόγος, Εκπαιδευόμενη ψυχοθεραπεύτρια