Αναβλητικότητα: Ο "εχθρός" της θέλησης

«Ποτέ μην αφήνεις για αύριο αυτό που μπορείς να κάνεις σήμερα.» Benjamin Franklin

Η αναβλητικότητα θα μπορούσε να θεωρηθεί εχθρός της θέλησης και της κινητοποίησης, καθώς αναστέλλει ουσιαστικά την ανάληψη δράσης. Η αρχική ανάληψη δράσης δημιουργεί και την απαραίτητη ώθηση για περαιτέρω συνέχιση και ολοκλήρωση όποιας δράσης.

Πίσω από την αναβλητικότητα, συνήθως, κρύβεται ο φόβος · ο φόβος να αποτύχω, ο φόβος να μην τα καταφέρω τόσο καλά όσο την προηγούμενη φορά · ο φόβος να δεχτώ την κριτική ή την απόρριψη · ο φόβος να μην είμαι τόσο καλός όσο οι άλλοι. Αν δεν δοκιμάσω, όμως, πώς θα μάθω τι μπορώ πραγματικά να καταφέρω και τι όχι, σε τι είμαι καλός και σε τι έχω περιθώρια βελτίωσης;

Πολλές φορές,  η έλλειψη προτεραιοτήτων μπορεί να οδηγήσει στην αναβλητικότητα. «Έχω τόσα πολλά να κάνω – άλλα σημαντικά, άλλα ασήμαντα – που καταλήγω εν τέλει να μην κάνω τίποτα από όλα αυτά.» Αν καταγράψω όλα τα καθήκοντα που πρέπει να υλοποιηθούν και τα ιεραρχήσω σε σημαντικά και μη σημαντικά, τότε έχω κάνει το πρώτο και βασικότερο βήμα όχι μόνο για την ανάληψη δράσης αλλά και για την ολοκλήρωσή της.

Λόγω της ανάγκης για τελειότητα και ταυτόχρονα του φόβου να επιτευχθεί κάτι λιγότερο από το «τέλειο» αναβάλλω την διεκπεραίωση των καθηκόντων μου. Χρειάζεται απλά να ξεκινήσω και το τέλειο θα έρθει με τον προγραμματισμό και την συστηματική του υλοποίηση · εξάλλου ποιος μπορεί να ορίσει τι είναι αντικειμενικά «τέλειο»;

Επίσης, η προσπάθεια να τα διεκπεραιώσω όλα μόνος μου προκαλεί, συχνά, πνευματική και σωματική κόπωση, συνεχές άγχος και βιασύνη, με τα αποτελέσματα να μην είναι τα αναμενόμενα των προσπαθειών μου. Αντίθετα, μπορώ να αναθέσω καθήκοντα και εργασίες στους κατάλληλους ανθρώπους, να συνεργαστώ μαζί τους, να δεχτώ τη βοήθειά και την υποστήριξή τους..

Οι ανολοκλήρωτες εργασίες απασχολούν τις σκέψεις μου καταναλώνοντας την ενέργεια και την προσοχή μου. Σημαντικό παράγοντα για την αναβολή ολοκλήρωσης των εργασιών μου διαδραματίζουν τα σύγχρονα μέσα τεχνολογίας και ενημέρωσης. Με τα πολλαπλά ερεθίσματα που λαμβάνω σε συνδυασμό με τον τεράστιο όγκο πληροφοριών, πολύ συχνά αδυνατώ να συγκεντρωθώ απρόσκοπτα σε ένα θέμα, πετώντας κυριολεκτικά από το ένα θέμα στο άλλο, από την μία εργασία στην άλλη, από το ένα άρθρο στο άλλο, αφήνοντας τα περισσότερα στη μέση χωρίς να ολοκληρωθούν. Χρειάζεται να ιεραρχήσω τις πληροφοριές/ ερεθίσματα με βάση τη σπουδαιότητά τους προκειμένου να αποφασίσω ποιες δράσεις θα εκτελέσω μέχρι τέλους, ποιες θα αναβάλω για αργότερα και με ποιες δεν θα ασχοληθώ καθόλου. Η ιεράρχηση αυτή μπορεί να μου προσφέρει πνευματική ισορροπία ενώ θα αυξήσει τα επίπεδα αντιληπτικότητας των δεδομένων και της αποτελεσματικότητάς μου.

Επιπλέον, η προσπάθεια να ικανοποιήσω τους πάντες μέσα από αυτά που κάνω ή θέλω να κάνω πολλές φορές μού δημιουργεί σύγχυση και με αποπροσανατολίζει απομακρύνοντάς με από την δράση και την ολοκλήρωσή της. Είναι αδύνατον να είναι όλοι ικανοποιημένοι, αφού όλοι διαφέρουν μεταξύ τους σε επίπεδο απόψεων, φιλοσοφίας κ.ά. Χρειάζεται, πρωτίστως, να εστιαστώ σε αυτό που θεωρώ καλό για εμένα και στην υλοποίησή του, ενώ είναι θεμιτό εάν μπορεί να ωφελήσει συγχρόνως και κάποιον άλλο.

Τέλος, το να παραπονιέμαι για ό,τι δεν έγινε ή ό,τι πήγε στραβά, δεν αλλάζει κάτι και, επιπρόσθετα, απομυζά την ενέργειά μου και με αποτρέπει από το να προχωρήσω μπροστά. Αν ανακαλύπτω την ευκαιρία που κρύβεται πίσω από κάθε αρνητικό γεγονός, αυτό θα μου δώσει το κίνητρο να συνεχίζω τις προσπάθειες και να ανοίγω διαρκώς νέους δρόμους, αντί να στέκομαι στη μέση του σταυροδρομιού, κάνοντας βήματα μπρος και πίσω μέχρι να αποφασίσω προς τα πού θέλω να πάω, μένοντας τελικά στο ίδιο το σημείο.

Η αναβλητικότητα είναι ο εχθρός της θέλησης και η δράση είναι ο εχθρός της αναβλητικότητας. Βρίσκω ένα λόγο, ένα νόημα στο κάθε τι που θέλω να κάνω και ξεκινώ τώρα έχοντας πάντα στο μυαλό μου αυτό που με κινητοποιεί για την επίτευξη του επιθυμητού στόχου. Το αύριο είναι πολύ αργά, το χθες τελείωσε και το τώρα είναι η πιο κατάλληλη στιγμή για να ξεκινήσω.

Νίκη Λιώτη, Ψυχολόγος, Συστημική - Οικογενειακή Συμβουλευτική & Ψυχοθεραπεία