Ποιος είμαι εγώ πραγματικά;

Κατά πόσο είμαστε σίγουροι για το ποιοι είμαστε στην πραγματικότητα, ποιος είναι ο εαυτός μας; Έχουμε αναπτύξει πλήρως το δυναμικό μας; Ή έχουμε εγκαταλείψει την προσπάθεια; Αισθανόμαστε σύγχυση αναφορικά με την πορεία που ακολουθούμε στη ζωή μας; 

Πολλές φορές στην προσπάθεια μας να ανακαλύψουμε την αληθινή φύση του εαυτού μας και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που μας καθιστούν ξεχωριστούς λαμβάνουμε ιδιαίτερα υπόψιν μας  σχόλια και αντιδράσεις των άλλων αναφορικά με τη συμπεριφορά μας και τον χαρακτήρα μας εν γένει. Σε πολλές περιπτώσεις τα σχόλια των άλλων είναι καλοπροαίρετα και χρήσιμα βοηθώντας μας ουσιαστικά στην βελτίωση ορισμένων χαρακτηριστικών μας και την αντιστροφή των μειονεκτημάτων μας σε πλεονεκτήματα. Πλεονεκτήματα που θα μας ωθήσουν σημαντικά στην πορεία μας προς την εύρεση του ιδανικού μας εαυτού και την πραγμάτωσή μας. Οι άλλοι είναι ο καθρέφτης μας καθώς σε αυτούς αντανακλάται ο εαυτός μας μέσω των αντιδράσεων, οι οποίες αποτελούν χρήσιμη ανατροφοδότηση  για την πορεία μας στη ζωή.

Από την άλλη μεριά, πολλές φορές δεχόμαστε άκριτα οποιαδήποτε κριτική, βάσιμη ή ανεδαφικη, αναφορικά με το άτομο μας σε τέτοιο βαθμό που, εν τέλει, είμαστε πεπεισμένοι ότι αυτή ισοδυναμεί με την αλήθεια, αντιπροσωπεύοντας τον αληθινό μας εαυτό. Παραδείγματος χάριν, τείνουμε να δίνουμε μεγάλη σημασία σε σχόλια – κυρίως αρνητικά – από περαστικούς στη ζωή μας ανθρώπους παρά από αυτούς που παίζουν καθοριστικό ρόλο σ’ αυτήν. Ενδέχεται να ακούσουμε πληθώρα θετικών σχολίων και ένα μοναδικό αρνητικό σχόλιο, το οποίο θα επηρεάσει τη διάθεση και την ψυχολογία μας.  Αυτό αρκετά συχνά μπορεί να μας προκαλέσει σύγχυση και να μας αποπροσανατολίσει από την εκπλήρωση των στόχων μας καθώς, τις περισσότερες φορές μπαίνουμε ασκόπως στη διαδικασία να αμφιβάλουμε για τις δυνατότητες μας και να αναθεωρούμε πράγματα σχετικά με την προσωπικότητα μας. Η κατάσταση αυτή είναι ιδαίτερα επιβαρυντική στην προσπάθειά μας για την ανακάλυψη και πλήρη εξέλιξη του δυναμικού μας, του εαυτού μας. 

Βέβαια, στα λεγόμενα των άλλων σίγουρα θα υπάρχει μία δόση αλήθειας αναφορικά και με τα μειονεκτήματα μας όπου η αντίληψη και η αποδοχή  τους μπορεί να φαντάζει δύσκολη αλλά μπορεί να λειτουργήσει δραστικά κινητοποιώντας μας προς την διόρθωση των κακώς κείμενων και βελτίωση του εαυτού μας.  

Το πού βρισκόμαστε εμείς σε σχέση με τα χαρακτηριστικά που μάς αποδίδουν και την αλήθεια (τη φύση και τις ιδιότητες του αληθινού εαυτού μας) είναι καθαρά υποκειμενικό και σχετίζεται με το βαθμό που εμείς οι ίδιοι παρατηρούμε τον εαυτό μας σε διαφορετικές καταστάσεις, ασκούμε κριτική στις πράξεις, λαμβάνουμε υπόψιν την ανατροφοδότηση από το περιβάλλον μας και τι πράττουμε για την περαιτέρω διερεύνηση και εξέλιξη του δυναμικού μας, του εαυτού μας.  

Αναμφίβολα ζούμε σε μια κοινωνία όπου κυρίαρχη άποψη είναι ότι η αξία και η προσωπικότητά μας αξιολογούνται με βάση τα υλικά αγαθά που κατέχουμε, από την οικονομική και κοινωνική μας κατάσταση, από την υιοθέτηση ή μη της κυρίαρχης τάσης της μόδας και διασκέδασης,  από τους ανθρώπους που συναναστεφόμαστε ˙ οτιδήποτε άλλο, δηλαδή, εκτός από εμάς τους ίδιους, τις αρετές μας, τις ικανότητές μας, τις κλίσεις μας, τη δύναμη του πνεύματος μας, κ.ά.

Πιστεύουμε πως θα είμαστε περισσότερο αρεστοί και αποδεκτοί, αν υιοθετήσουμε τα χαρακτηριστικά που προτάσσουν οι διαφημίσεις και ο σημερινός τρόπος ζωής.  Και αυτό είναι αλήθεια, γιατί όντως θα κερδίσουμε την αποδοχή, αλλά από ανθρώπους που χρησιμοποιούν τους ίδιους ακριβώς τρόπους για να αναδείξουν την «αξία» τους. Η αποδοχή αυτή είναι εφήμερη και για να τη διατηρήσουμε θα πρέπει συνεχώς να προσαρμοζόμαστε στις νέες επιταγές της κοινωνίας, απομακρυνόμενοι, όμως, όλο και περισσότερο από τη φροντίδα και την εξέλιξη του εαυτού μας , από τον αληθινό μας εαυτό.

Η αληθινή μας φύση, επομένως, το αληθινό μας «είναι» δεν βρίσκεται στα εξωτερικά ερεθίσματα και καταστάσεις, αλλά βρίσκεται βαθιά μέσα μας και μπορούμε με τη βοήθεια των δικών μας ανθρώπων να το ανακαλύψουμε εκ νέου, να το φέρουμε στο προσκήνιο και να αναπτύξουμε πλήρως το δυναμικό του, το οποίο μπορεί και να μας εκπλήξει!

Σε τι διαφέρουμε από τους άλλους ανθρώπους; Τι μας κάνει ξεχωριστούς; Αισθανόμαστε οικεία ή άβολα όταν είμαστε με τα σημαντικά άτομα του περίγυρού μας; Οι συμπεριφορές ποιων ατόμων μάς ενοχλούν και ποιες συμπεριφορές εκτιμάμε ειλικρινά; Αυτό που βλέπουν οι άλλοι σ’ εμένα, είναι αυτό που πιστεύω εγώ για τον εαυτό μου;‘Εχω εμπιστοσύνη στον εαυτό μου, στις δυνατότητες μου; Αισθάνομαι περήφανος για όσα έχω καταφέρει;

Αυτά είναι μερικά ερωτήματα που μπορούν να αποτελέσουν το έναυσμα για την αναζήτηση και ενασχόληση με αληθινό (ιδανικό) μας εαυτό, να τον διαχωρίσουμε από τις ψεύτικες ή επιφανειακές ετικέτες και να του προσδώσουμε μοναδικές αξίες και χαρακτηριστικά. Δεν χάνουμε πότε τον «εαυτό» μας, απλώς χάνουμε προσωρινά την ουσιατική επαφή μαζί του! 

Νίκη Λιώτη, Ψυχολόγος, Συστημική – Οικογενειακή Συμβουλευτική & Ψυχοθεραπεία

Νεκτάριος Μπογέας, Στρατιωτικός Ψυχολόγος, Συστημική – Οικογενειακή Συμβουλευτική & Ψυχοθεραπεία