Μαθαίνοντας στο παιδί να προστατεύει το σώμα του

Τα τελευταία χρόνια είναι γεγονός πως κατακλυζόμαστε από ειδήσεις που αφορούν την σωματική ή μη κακοποίηση των παιδιών, στην πλειονότητα των οποίων περιστατικών φερόμενοι ως δράστες  παρουσιάζονται άτομα του πιο στενού οικογενειακού περιβάλλοντός τους, δυστυχώς, για πολλούς από εμάς, άτομα υπεράνω πάσης υποψίας. Για το λόγο αυτό  καθίσταται ιδιαίτερα αναγκαία και άμεση η προσπάθειά μας να μάθουμε στα παιδιά να προστατεύουν την σωματική τους ακεραιότητα και να μην είναι ευάλωτα σε τέτοιες καταστάσεις.

Προστατεύομαι σημαίνει σέβομαι το σώμα μου και αυτό μαθαίνεται από τους γονείς από πάρα πολύ μικρή ηλικία. Από βρέφη ακόμα, δείχνουν ποια αγγίγματα είναι ευχάριστα και ποια τους προκαλούν δυσφορία. Σε εκείνες τις περιπτώσεις αντιλαμβανόμαστε ότι αυτό είναι το όριο του παιδιού για το σώμα του, μέχρι εκείνο το σημείο νιώθει καλά. Αν σταματήσουμε, δείχνουμε σεβασμό για το παιδί και τη σωματική του ακεραιότητα, διδάσκοντάς του ότι τα όριά του είναι σημαντικά για εμάς. Αν συνεχίσουμε, όμως, με π.χ. ζουπήγματα, γαργαλήματα κ.ά. παρά την δυσφορία του παιδιού, παίρνει το μήνυμα ότι τα όριά του δεν έχουν αξία για τους άλλους και όσο και να κλαίει ή να μαζεύει χεράκια – ποδαράκια δεν θα αλλάξει τίποτα.

Μεγαλώνοντας και έχοντας αναπτύξει την λεκτική επικοινωνία, είναι σε θέση να απαντούν στην ερώτησή μας «Μπορώ να σου κάνω μια αγκαλιά;», «Θέλεις να φιλήσεις την γιαγιά;» κ.ο.κ. που τα βοηθά να εξελίξουν την ικανότητα αυτοπροστασίας τους μέσα από την επίγνωση του αν νιώθουν άνετα ή όχι με την επαφή με κάποιον άνθρωπο, είτε αυτός ανήκει στο οικογενειακό περιβάλλον είτε στον ευρύτερο κοινωνικό κύκλο.

Σεβόμαστε, επομένως, το σώμα του παιδιού και, με τον τρόπο αυτό, μαθαίνει να υπερασπίζεται τον χώρο του και να αντιδρά όταν το αγγίζουν χωρίς τη θέλησή του. Αντίστοιχα, υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα του παιδιού να αρνηθεί το φιλί του παππού ή της θείας και βρισκόμαστε σε εγρήγορση για τους ανθρώπους του περιβάλλοντος του δικού μας και του παιδιού. Η παιδική κακοποίηση συνήθως προκύπτει όταν το παιδί δεν έχει μάθει να αντιτίθεται στα θέλω των ενηλίκων και είναι σε θέση να κάνει ό,τι του ζητήσουν για να τους ευχαριστήσει. Μεγαλώνοντας, θα του εξηγήσουμε για τους κινδύνους του έξω κόσμου αλλά πιο αποτελεσματικά το θωρακίζουμε διδάσκοντάς του να εμπιστεύεται το ένστικτό του και να μην υπακούει αδιακρίτως στα λεγόμενα και επιθυμίες των άλλων ανθρώπων.

Στον παρακάτω σύνδεσμο θα βρείτε μία σκιτσαρισμένη συνομιλία μαμάς και κόρης που αναδεικνύει τον σεβασμό στο σώμα του παιδιού:

https://medium.com/@lizandrade/survivor-mom-teaching-consent-16888274edf1

Νίκη Λιώτη, Ψυχολόγος, Συστημική - Οικογενειακή Συμβουλευτική & Ψυχοθεραπεία