Παιδί και διαζύγιο: Πώς θα βοηθήσετε τα παιδιά να αντιμετωπίσουν τον χωρισμό

Tο διαζύγιο μπορεί να προκαλέσει στα παιδιά έντονα και αρνητικά συναισθήματα, όπως άγχος, σύγχυση και θλίψη. Σε όποια ηλικία κι αν είναι, τα παιδιά μπορούν να αισθανθούν ανασφάλεια και θυμό για τον χωρισμό της μαμάς και του μπαμπά. Ως γονείς, μπορείτε να κάνετε τη διαδικασία λιγότερο επώδυνη για τα παιδιά σας. Μπορείτε να βοηθήσετε τα παιδιά σας να αντιμετωπίσουν το διαζύγιο, παρέχοντας σταθερότητα στο σπίτι σας και καλύπτοντας τις ανάγκες τους υιοθετώντας μία καθησυχαστική και θετική στάση. Αναμφίβολα, το διαζύγιο δεν θα είναι μια εύκολη διαδικασία, αλλά αυτές οι συμβουλές μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά σας να το αντιμετωπίσουν με πιο ομαλό τρόπο.

Οδηγός γονέων για την υποστήριξη των παιδιών κατά τη διάρκεια του διαζυγίου

Ως γονείς, είναι φυσιολογικό να νιώθετε αβέβαιοι σχετικά με το πώς θα παράσχετε στα παιδιά σας την κατάλληλη υποστήριξη κατά το διαζύγιο ή το χωρισμό.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι που μπορείτε να βοηθήσετε τα παιδιά σας να προσαρμοστούν στο χωρισμό. Η υπομονή σας, η αίσθηση ασφάλειας που παρέχετε στο παιδί και η ενεργητική ακρόαση μπορούν να ελαχιστοποιήσουν την ένταση, καθώς τα παιδιά μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν τις νέες συνθήκες. Δημιουργώντας ρουτίνες στις οποίες τα παιδιά μπορούν να βασιστούν, υπενθυμίζετε στα παιδιά ότι μπορούν να στηρίζονται σ’ εσάς για τη σταθερότητα, τη δομή και τη φροντίδα. Αν είναι δυνατόν να διατηρήσετε μία λειτουργική σχέση με τον πρώην σύζυγο, μπορείτε να βοηθήσετε τα παιδιά να αποφύγουν το στρες που προκαλείται από τη σύγκρουση των γονέων. Αναπόφευκτα θα παρουσιαστούν δυσκολίες σε αυτό το μεταβατικό στάδιο, αλλά μπορείτε να μειώσετε δραστικά τον ψυχικό πόνο των παιδιών σας, κάνοντας την ευημερία τους την πρώτη σας προτεραιότητα.

Τι χρειάζομαι από τη μαμά και τον μπαμπά: Η λίστα με τις επιθυμίες ενός παιδιού

·         Χρειάζομαι και τους δύο να συμμετέχετε στη ζωή μου. Σας παρακαλώ να γράφετε γράμματα, να μου τηλεφωνείτε και να με ρωτάτε πολλές ερωτήσεις. Όταν δεν συμμετέχετε στη ζωή μου, αισθάνομαι πως δεν είμαι σημαντικός και πως δεν με αγαπάτε αληθινά.

·         Σας παρακαλώ να σταματήσετε να μαλώνετε και να προσπαθήσετε σκληρά για να τα πηγαίνετε καλά μεταξύ σας. Προσπαθήστε να συμφωνείτε στα θέματα που αφορούν εμένα. Όταν μαλώνετε για μένα, νομίζω ότι έκανα κάτι λάθος και νιώθω ένοχος.

·         Θέλω να σας αγαπώ και τους δύο και να απολαμβάνω το χρόνο που περνώ με τον καθένα από σας. Σας παρακαλώ να υποστηρίξετε εμένα και το χρόνο που περνώ μαζί σας. Αν ζηλεύετε ή αναστατώνεστε νιώθω ότι πρέπει να πάρω το μέρος του ενός από τους δύο και να αγαπώ τον ένα γονέα περισσότερο από τον άλλο.

·         Σας παρακαλώ να επικοινωνείτε άμεσα ο ένας με τον άλλο, έτσι ώστε να μην χρειάζεται να στέλνω μηνύματα από τον έναν στον άλλο.

·         Όταν μιλάτε για τον άλλο γονέα μου, παρακαλώ να λέτε μόνο όμορφα πράγματα ή να μην λέτε τίποτα απολύτως. Όταν λέτε άσχημα και αγενή πράγματα για τον άλλο γονέα μου, νιώθω σαν να περιμένετε να έρθω με το δικό σας μέρος.

·         Να θυμάστε ότι θέλω και από τους δύο να αποτελείτε μέρος της ζωής μου. Βασίζομαι στη μαμά μου και στον μπαμπά μου για να με μεγαλώσουν, να μου διδάξουν τι είναι σημαντικό και να με βοηθήσουν όταν αντιμετωπίζω προβλήματα.

Πηγή: University of Missouri

Τι να πείτε στα παιδιά

Όταν έρχεται η στιγμή να μιλήσουν στα παιδιά για το διαζύγιο, πολλοί γονείς «παγώνουν». Μπορείτε να διευκολύνετε τη συζήτηση τόσο για εσάς όσο και για τα παιδιά, κάνοντας κάποια προετοιμασία, προτού καθίσετε να μιλήσετε με τα παιδιά. Αν μπορείτε να προβλέψετε δύσκολες ερωτήσεις, να ασχοληθείτε με τις δικές σας ανησυχίες εκ των προτέρων και να σχεδιάσετε προσεκτικά τι θα πρέπει να τους πείτε, θα είστε καλύτερα εξοπλισμένοι για να βοηθήσετε τα παιδιά να διαχειριστούν την είδηση.

Τι να πείτε και πώς να το πείτε:

Όσο δύσκολο και να είναι, προσπαθήστε να είστε συγκαταβατικοί και να δώσετε στο παιδί ειλικρινείς και φιλικές εξηγήσεις.

·         Πείτε την αλήθεια. Τα παιδιά σας έχουν δικαίωμα να γνωρίζουν τους λόγους για τους οποίους παίρνετε διαζύγιο, αλλά μακροσκελείς εξηγήσεις μπορεί να τα κουράσουν. Πείτε κάτι απλό και ειλικρινές, όπως «Δεν μπορούμε πια να συμφωνήσουμε». Μπορεί να χρειαστεί να υπενθυμίσετε στα παιδιά σας ότι παρόλο που μερικές φορές οι γονείς δεν τα βρίσκουν μεταξύ τους, εξακολουθούν να αγαπούν τόσο ο ένας τον άλλο όσο και τα παιδιά.

·         Πείτε «σ’ αγαπώ». Όσο απλό κι αν ακούγεται, το να αφήσετε τα παιδιά να γνωρίζουν ότι η αγάπη σας γι’ αυτά δεν έχει αλλάξει, είναι ένα ισχυρό μήνυμα. Πείτε τους ότι θα εξακολουθείτε να τα φροντίζετε με κάθε τρόπο, από το να τούς φτιάχνετε πρωινό, μέχρι να τα βοηθάτε στα μαθήματά τους.

·         Πληροφορήστε για τις αλλαγές που πρόκειται να συμβούν. Προλάβετε τις ερωτήσεις των παιδιών σας για τις αλλαγές που θα συμβούν στη ζωή τους, αναγνωρίζοντας ότι κάποια πράγματα θα είναι διαφορετικά τώρα και κάποια άλλα θα παραμείνουν όπως ήταν. Αφήστε τα να γνωρίζουν ότι θα αντιμετωπίσετε μαζί οποιοδήποτε θέμα προκύψει.

Αποφύγετε τις κατηγορίες

Είναι ζωτικής σημασίας να είστε ειλικρινείς με τα παιδιά, χωρίς όμως να κριτικάρετε το σύζυγό σας. Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολο, ειδικά όταν έχουν προηγηθεί επώδυνα γεγονότα, όπως η απιστία, αλλά με λίγη διπλωματία, μπορείτε να αποφύγετε το παιχνίδι του καταλογισμού ευθυνών.

·         Παρουσιάστε ένα «ενωμένο μέτωπο». Όσο μπορείτε, προσπαθήστε να συμφωνήσετε εκ των προτέρων όσον αφορά τις εξηγήσεις που θα δώσετε στα παιδιά για το διαζύγιο και να επιμείνετε σ’ αυτές.

·         Προγραμματίστε τις συνομιλίες σας. Οργανώστε ένα πλάνο για να μιλήσετε στα παιδιά, προτού πραγματοποιηθούν οποιεσδήποτε αλλαγές στις συνθήκες διαβίωσης. Προγραμματίστε να μιλήσετε όταν ο σύζυγος είναι παρών, αν είναι δυνατόν.

·         Επιδείξτε αυτοσυγκράτηση. Να σέβεστε το σύζυγό σας, όταν αναφέρεστε στους λόγους του χωρισμού.

Πόσες πληροφορίες να δώσετε στα παιδιά

Ειδικά στην αρχή του χωρισμού, θα πρέπει να επιλέξετε πόσα πράγματα θα πείτε στα παιδιά. Σκεφτείτε προσεκτικά για το πώς θα τα επηρεάσει η κάθε πληροφορία.

·         Να προσέξετε την ηλικία των παιδιών. Σε γενικές γραμμές, τα μικρότερα παιδιά, χρειάζονται λιγότερες λεπτομέρειες και θα διαχειριστούν καλύτερα μία απλή εξήγηση, ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά ίσως χρειαστούν περισσότερες πληροφορίες.

·         Μοιραστείτε τις «τεχνικές» πληροφορίες. Πείτε στα παιδιά για τις αλλαγές που θα πραγματοποιηθούν στη ζωή τους, στο σχολείο ή τις δραστηριότητες, αλλά μην τα υπερφορτώσετε με λεπτομέρειες.

·         Φροντίστε να είστε ειλικρινείς. Δεν έχει σημασία η ποσότητα των πληροφοριών που θα αποφασίσετε να δώσετε στα παιδιά, αλλά να θυμάστε ότι οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει να είναι πάνω απ’ όλα αληθινές.

Ακούστε και επιβεβαιώστε

Υποστηρίξτε τα παιδιά, βοηθώντας τα να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, και ακούστε τα χωρίς να είστε αμυντικοί. Το επόμενο που πρέπει να κάνετε είναι η επιβεβαίωση – να καθησυχάσετε τους φόβους, να λύσετε τις παρεξηγήσεις και να δείξετε την απεριόριστη αγάπη σας. Και το σημαντικότερο: τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν ότι το διαζύγιο δεν είναι δικό τους λάθος.

Βοηθείστε τα παιδιά να εκφράσουν τα συναισθήματά τους

Για τα παιδιά, το διαζύγιο μπορεί να εκλαμβάνεται ως απώλεια: η απώλεια ενός γονέα, η απώλεια της ζωής όπως την ήξεραν. Μπορείτε να βοηθήσετε τα παιδιά σας να «θρηνήσουν» και να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες, υποστηρίζοντας τα συναισθήματά τους.

·         Ακούστε. Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να μοιραστούν τα συναισθήματά τους και ακούστε τα πραγματικά. Μπορεί να αισθάνονται θλίψη, ανησυχία ή απογοήτευση σχετικά με πράγματα που δεν αναμένατε. Βοηθείστε τα να βρουν τις λέξεις για να εκφραστούν. Είναι φυσιολογικό τα παιδιά να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην έκφραση των συναισθημάτων τους. Μπορείτε να τα βοηθήσετε παρατηρώντας τη διάθεσή τους και ενθαρρύνοντάς τα να μιλήσουν.

·         Αφήστε τα να είναι ειλικρινή. Τα παιδιά μπορεί να είναι απρόθυμα να μοιραστούν τα αληθινά τους συναισθήματα, από φόβο μήπως σάς πληγώσουν. Επιτρέψτε τα να γνωρίζουν πως ό,τι και να πουν είναι εντάξει. Αν δεν είναι σε θέση να μοιραστούν τα πραγματικά τους συναισθήματα, ίσως χρειαστεί να δουλέψουν για να τα αντιμετωπίσουν.

·         Αναγνωρίστε τα συναισθήματά τους. Μπορεί να μην είστε σε θέση να διορθώσετε τα προβλήματά τους ή να μετατρέψετε τη θλίψη σε ευτυχία, αλλά είναι σημαντικό να αναγνωρίζετε τα συναισθήματα παρά να τα παραβλέπετε. Μπορείτε, επίσης, να εμπνεύσετε εμπιστοσύνη και αίσθημα ασφάλειας, δείχνοντας ότι καταλαβαίνετε.

Λύστε τις παρεξηγήσεις

Πολλά παιδιά πιστεύουν ότι έπαιξαν κάποιο ρόλο στο διαζύγιο, καθώς ανακαλούν στιγμές που μάλωσαν με τους γονείς τους, πήραν κακούς βαθμούς ή δημιούργησαν προβλήματα. Μπορείτε να βοηθήσετε τα παιδιά να ξεπεράσουν αυτήν την παρανόηση.

·         Αποκαταστήστε την αλήθεια. Επαναλάβετε τους λόγους για τους οποίους παίρνετε διαζύγιο. Μερικές φορές, το άκουσμα του πραγματικού λόγου της απόφασης αυτής μπορεί να βοηθήσει.

·         Να είστε υπομονετικοί. Τα παιδιά μπορεί να το δεχτούν τη μια μέρα και να είναι αβέβαια την επόμενη. Αντιμετωπίστε τη σύγχυση που αισθάνονται τα παιδιά ή τις παρεξηγήσεις με υπομονή.

·         Καθησυχάστε. Όσο συχνά χρειάζεται, υπενθυμίζετε στα παιδιά ότι και οι δυο σας θα εξακολουθήσετε να τα αγαπάτε και ότι δεν ευθύνονται για το διαζύγιο.

Προσφέρετε στα παιδιά σιγουριά και αγάπη

Τα παιδιά έχουν μια αξιοσημείωτη ικανότητα να «θεραπεύονται» όταν δέχονται την αγάπη και την υποστήριξη που χρειάζονται. Τα λόγια, οι ενέργειες και η ικανότητά σας να παραμένετε συνεπείς , είναι σημαντικά εργαλεία για να καθησυχάσετε τα παιδιά σας για την αναλλοίωτη αγάπη σας.

·         Και οι δύο γονείς θα είναι εκεί. Αφήστε τα παιδιά να γνωρίζουν πως παρόλο που οι φυσικές συνθήκες της οικογενειακής ενότητας θα αλλάξουν, θα εξακολουθήσουν να έχουν υγιείς και αγαπημένες σχέσεις και με τους δύο γονείς.

·         Όλα θα διορθωθούν. Πείτε στα παιδιά ότι δεν θα είναι πάντα εύκολο, αλλά θα τα καταφέρουν. Γνωρίζοντας ότι όλα θα είναι εντάξει, ενθαρρύνετε τα παιδιά να δώσουν μια ευκαιρία στη νέα κατάσταση.

·         Εγγύτητα. Η φυσική εγγύτητα – με τη μορφή αγκαλιάς, χτυπημάτων στον ώμο ή απλής εγγύτητας – είναι ένα ισχυρό μέσο που θα καθησυχάσει τα παιδιά για την αγάπη σας.

·         Να είστε ειλικρινείς. Όταν τα παιδιά εκφράζουν ανησυχίες ή φόβους, να ανταποκρίνεστε με ειλικρίνεια. Αν δεν ξέρετε την απάντηση, μπορείτε να πείτε ευγενικά πως δεν είστε σίγουροι τώρα, αλλά θα μάθετε και θα είναι εντάξει.

Παροχή σταθερότητας και δομής

Ενώ είναι καλό τα παιδιά να μάθουν να είναι ευέλικτα, η προσαρμογή σε πολλά νέα πράγματα ταυτόχρονα μπορεί να αποδειχτεί ιδιαίτερα δύσκολη. Βοηθήστε τα παιδιά να προσαρμοστούν στην αλλαγή, παρέχοντας όσο το δυνατόν περισσότερη σταθερότητα και δομή στην καθημερινή τους ζωή.

Να θυμάστε ότι η θέσπιση δομής και συνέχειας δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να έχετε άκαμπτα προγράμματα ή ότι η ρουτίνα της μαμάς και του μπαμπά πρέπει να είναι ακριβώς η ίδια. Όμως, δημιουργώντας κάποιες τακτικές ρουτίνες σε κάθε νοικοκυριό και ανακοινώνοντας με συνέπεια  στα παιδιά σας τι να περιμένουν, θα τους παρέχετε μία αίσθηση ηρεμίας και σταθερότητας.

Η άνεση της ρουτίνας

Το όφελος των χρονοδιαγραμμάτων και της οργάνωσης για τα μικρότερα παιδιά είναι ευρέως αναγνωρισμένο, αλλά πολλοί άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν ότι και τα μεγαλύτερα παιδιά εκτιμούν τη ρουτίνα. Τα παιδιά αισθάνονται πιο σίγουρα και ασφαλή όταν ξέρουν τι να περιμένουν. Γνωρίζοντας πως ακόμα κι όταν αλλάζουν σπίτια ότι, για παράδειγμα, το δείπνο ακολουθείται από το μπάνιο και το διάβασμα, η ζωή των παιδιών ρυθμίζεται και οργανώνεται πιο εύκολα.

Η διατήρηση της ρουτίνας σημαίνει, επίσης, ότι συνεχίζετε να τηρείτε τους κανόνες, τις ανταμοιβές και την πειθαρχία με τα παιδιά σας. Αντισταθείτε στον πειρασμό να κακομάθετε τα παιδιά λόγω του χωρισμού με το να μην επιβάλετε όρια που τα επιτρέπουν να παραβιάζουν τους κανόνες.

Φροντίστε τον εαυτό σας

Η πρώτη οδηγία ασφαλείας σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης στο αεροπλάνο είναι να βάλετε τη μάσκα οξυγόνου σε εσάς πριν την βάλετε στο παιδί σας. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να φροντίσετε τον εαυτό σας, έτσι ώστε να μπορείτε να είστε δίπλα στα παιδιά.

Η δική σας ανάκαμψη

Εάν είστε σε θέση να παραμείνετε ήρεμοι και συναισθηματικά παρόντες, τα παιδιά σας θα είναι πιο άνετα. Τα παρακάτω είναι βήματα που μπορείτε να κάνετε για τη βελτίωση της δικής σας ευεξίας και ηρεμίας.

·         Συχνή άσκηση και υγιεινή διατροφή. Η άσκηση ανακουφίζει από το πρόσθετο στρες και την απογοήτευση που συνοδεύουν το διαζύγιο. Και αν για κάποιον το μαγείρεμα είναι δύσκολη υπόθεση, η υγιεινή διατροφή θα σάς κάνει να αισθανθείτε καλύτερα, εσωτερικά κι εξωτερικά – γι’ αυτό αποφύγετε το «γρήγορο φαγητό».

·         Κανονίστε συχνές συναντήσεις με τους φίλους σας. Μπορεί να είναι δελεαστικό να αποφεύγετε τις επαφές με τους φίλους και τους συγγενείς που αναπόφευκτα θα ρωτήσουν για το διαζύγιο ∙ αλλά η αλήθεια είναι ότι χρειάζεται να αποσπάσετε την προσοχή σας από το διαζύγιο και να συνεχίσετε τη ζωή σας. Ζητήστε από τους φίλους σας να αποφύγουν να θίξουν το θέμα αυτό ∙ θα καταλάβουν.

·         Κρατήστε ημερολόγιο. Η καταγραφή των συναισθημάτων, των σκέψεων και των διαθέσεών σας μπορεί να σάς βοηθήσει να απελευθερώσετε την ένταση, τη θλίψη και το θυμό. Όσο περνάει ο καιρός μπορείτε να κοιτάτε πίσω για να διαπιστώσετε πόσο πολύ έχετε προχωρήσει.

Θα χρειαστείτε υποστήριξη

Στην καλύτερη περίπτωση, το διαζύγιο είναι περίπλοκο και αγχωτικό - και μπορεί να αποβεί καταστροφικό χωρίς υποστήριξη.

·         Βασιστείτε στους φίλους σας. Μιλήστε με φίλους ή σε κάποια ομάδα υποστήριξης για την πικρία, το θυμό, την απογοήτευση – όποιο συναίσθημα κι αν αισθάνεστε – έτσι ώστε να μην το εξωτερικεύετε στα παιδιά σας.

·         Ποτέ μην αποφορτίζετε τα αρνητικά σας συναισθήματα στα παιδιά. Ό,τι κι αν κάνετε, μην χρησιμοποιείτε τα παιδιά σας για να συζητήσετε, όπως θα μιλούσατε με έναν φίλο.

·         Μη σταματήσετε να γελάτε. Προσπαθήστε να βάλετε το χιούμορ και το παιχνίδι στη ζωή τη δική σας και των παιδιών σας όσο μπορείτε. Το γέλιο μπορεί να ανακουφίσει το άγχος και να σάς προσφέρει μια διέξοδο από τη θλίψη και το θυμό.

·         Δείτε έναν θεραπευτή. Εάν αισθάνεστε έντονο θυμό, φόβο, θλίψη, ντροπή ή ενοχή, βρείτε έναν επαγγελματία να σάς βοηθήσει να «δουλέψετε» με αυτά τα συναισθήματα.

«Δουλέψτε» με τον πρώην σύζυγο

Η διαμάχη ανάμεσα στους γονείς – χωρισμένοι και μη – μπορεί να είναι πολύ επιζήμια για τα παιδιά. Είναι σημαντικό να αποφύγετε να βάλετε τα παιδιά στη μέση των συγκρούσεών σας ή να τα κάνετε να αισθάνονται σαν να έχουν να επιλέξουν ανάμεσα στους δυο σας.

Βασικοί κανόνες

Να θυμάστε ότι ο σκοπός σας είναι να αποφευχθεί το μόνιμο άγχος και ο πόνος για τα παιδιά σας. Οι παρακάτω συμβουλές μπορεί να τα σώσουν από την πολλή στενοχώρια.

·         Πηγαίνετε κάπου αλλού. Ποτέ μην διαφωνείτε μπροστά στα παιδιά, είτε πρόκειται για πρόσωπο με πρόσωπο ή μέσω τηλεφώνου. Ζητήστε από τον πρώην σύζυγο να μιλήσετε κάποια άλλη στιγμή ή σταματήστε τη συζήτηση εντελώς.

·         Να είστε διακριτικοί. Αποφύγετε να μιλήσετε στα παιδιά για λεπτομέρειες σχετικά με τη συμπεριφορά του άλλου γονέα. Αν δεν έχετε κάτι καλό να πείτε, μην πείτε τίποτα απολύτως.

·         Να είστε καλοί και ευγενικοί στις αλληλεπιδράσεις σας με τον πρώην σύζυγο. Αυτό όχι μόνο δίνει ένα καλό παράδειγμα στα παιδιά σας, αλλά προκαλεί και τον πρώην σύζυγο να είναι εξίσου ευγενικός.

·         Κοιτάξτε τη φωτεινή πλευρά. Επικεντρωθείτε στα θετικά και δυνατά σημεία όλων των μελών της οικογένειας. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να κάνουν το ίδιο.

·         Δουλέψτε τη σχέση με τον πρώην σύζυγο. Κάντε προτεραιότητά σας να αναπτύξετε μια φιλική σχέση μαζί του το συντομότερο δυνατόν. Βλέποντάς σας να είστε φιλικοί μεταξύ σας, τα παιδιά θα αισθανθούν πιο ασφαλή αλλά και θα διδαχτούν τρόπους επίλυσης των προβλημάτων.

Η ευρύτερη εικόνα

Αν πιάνετε τον εαυτό σας, κατά καιρούς, κλειδωμένο σε διαμάχη με τον πρώην σας σχετικά με τις λεπτομέρειες άσκησης του γονεϊκού ρόλου, προσπαθήστε να κάνετε ένα βήμα πίσω για να θυμηθείτε τον βαθύτερο σκοπό του διαζυγίου.

·         Η σχέση και με τους δύο γονείς. Το καλύτερο για τα παιδιά σας σε μακροπρόθεσμο επίπεδο είναι να έχουν μία καλή σχέση και με τους δυο γονείς τους σε ολόκληρη τη ζωή τους.

·         Η μακροπρόθεσμη οπτική. Αν μπορείτε να έχετε στο μυαλό σας τους μακροπρόθεσμους στόχους σας – η σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών, η ανεξαρτησία σας, θα είστε σε θέση να αποφύγετε τις διαφωνίες για τις καθημερινές λεπτομέρειες. Σκεφτείτε το μέλλον προκειμένου να παραμείνετε ήρεμοι.

·         Η ευημερία όλων. Η ευτυχία των παιδιών σας, η δική σας, ακόμα και του πρώην συντρόφου σας θα πρέπει να είναι ο απώτερος σκοπός της νέας σας ζωής μετά το διαζύγιο.

Αναγνωρίστε πότε χρειάζεται να αναζητήσετε βοήθεια

Κάποια παιδιά αντιμετωπίζουν το διαζύγιο με λίγα σχετικά προβλήματα, ενώ άλλα περνούν πολύ δύσκολες στιγμές. Είναι φυσιολογικό τα παιδιά να αισθάνονται ένα εύρος από δύσκολα και αρνητικά συναισθήματα, αλλά ο χρόνος, η αγάπη και η επιβεβαίωση θα τα βοηθήσουν να τα αντιμετωπίσουν. Αν τα παιδιά σας, όμως, παραμένουν συντετριμμένα, μπορεί να χρειαστεί να αναζητήσετε επαγγελματική βοήθεια.

Φυσιολογικές αντιδράσεις στο χωρισμό και στο διαζύγιο

Παρά το γεγονός ότι τα ισχυρά συναισθήματα μπορεί να είναι δύσκολα και σκληρά για τα παιδιά, οι ακόλουθες αντιδράσεις μπορούν να θεωρηθούν φυσιολογικές για τα παιδιά.

·         Θυμός. Τα παιδιά μπορεί να εκφράσουν θυμό, οργή και αγανάκτηση για εσάς και τον σύζυγό σας που «καταστρέψατε» την αίσθηση της ομαλότητας.

·         Άγχος. Είναι φυσικό τα παιδιά να αισθάνονται ανήσυχα όταν έρχονται αντιμέτωπα με μεγάλες αλλαγές στη ζωή τους.

·         Ήπια κατάθλιψη. Η θλίψη για τη νέα κατάσταση της οικογένειας είναι φυσιολογική και η θλίψη σε συνδυασμό με μια αίσθηση απόγνωσης είναι πιθανό να εξελιχθούν σε μία ήπια μορφή κατάθλιψης.

Θα πάρει κάποιο χρονικό διάστημα για να επεξεργαστούν τα παιδιά σας το θέμα του χωρισμού, αλλά θα πρέπει να δείτε σταδιακή βελτίωση με την πάροδο του χρόνου.

Προειδοποιητικά σημάδια για πιο σοβαρά προβλήματα

Αν τα πράγματα γίνουν χειρότερα παρά καλύτερα μετά από μερικούς μήνες, μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι το παιδί σας έχει «κολλήσει» στην κατάθλιψη, το άγχος ή το θυμό και θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί κάποια πρόσθετη υποστήριξη. Προσέξτε αυτά τα προειδοποιητικά σημάδια της κατάθλιψης ή του άγχους που σχετίζεται με το διαζύγιο:

·         Προβλήματα ύπνου

·         Κακή συγκέντρωση

·         Προβλήματα στο σχολείο

·         Κατάχρηση αλκοόλ ή ναρκωτικών

·         Αυτοτραυματισμός

·         Διατροφικές διαταραχές

·         Συχνά βίαια ξεσπάσματα

·         Απόσυρση από τα αγαπημένα πρόσωπα

·         Άρνηση των αγαπημένων δραστηριοτήτων

Συζητήστε για αυτά ή άλλα προειδοποιητικά σημάδια που σχετίζονται με τον χωρισμό με κάποιο ειδικό ψυχικής υγείας, τους δασκάλους ή έναν σύμβουλο για καθοδήγηση στην αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων.

Βιβλιογραφία:

Kemp, G., Smith, M., Segal, J. (2013). Children and Divorce: Helping Kids Cope with Separation and Divorce. Διαθέσιμο: http://www.helpguide.org/mental/children_divorce.htm

Νίκη Λιώτη, Ψυχολόγος