Νευρική Ανορεξία σε παιδιά και εφήβους

Τι είναι η νευρική ανορεξία;

Η νευρική ανορεξία, μια μορφή αυτολιμοκτονίας, είναι μια διατροφική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από μια διαστρεβλωμένη εικόνα του σώματος που οδηγεί σε περιορισμένη διατροφή και άλλες συμπεριφορές που εμποδίζουν το άτομο να αποκτήσει βάρος. Η νευρική ανορεξία μερικές φορές αναφέρεται και ως ανορεξία.

Τι προκαλεί την παιδική νευρική ανορεξία;

Τα αίτια της παιδικής νευρικής ανορεξίας δεν είναι γνωστά. Η ανορεξία συνήθως ξεκινά με μια «αθώα» δίαιτα, αλλά σταδιακά εξελίσσεται σε ακραία και υπερβολική απώλεια βάρους. Οι κοινωνικές στάσεις απέναντι στην εμφάνιση του σώματος, οι οικογενειακές επιρροές, η γενετική, νευροχημικοί και αναπτυξιακοί παράγοντες θεωρούνται ότι μπορεί να οδηγήσουν στην ανορεξία. Τα παιδιά που πάσχουν από νευρική ανορεξία είναι πιθανότερο να προέρχονται από οικογένειες με ιστορικό προβλημάτων βάρους, σωματικών ασθενειών  και άλλων προβλημάτων ψυχικής υγείας, όπως κατάθλιψη ή κατάχρηση ουσιών ∙ οικογένειες υπερβολικά άκαμπτες, επικριτικές, παρεμβατικές και υπερπροστατευτικές. Τα παιδιά αυτά μπορεί να είναι εξαρτημένα, ανώριμα στη συναισθηματική τους ανάπτυξη και πιθανόν απομονωμένα από τους άλλους. Άλλα προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως οι αγχώδεις ή συναισθηματικές διαταραχές συναντώνται συχνά σε παιδιά με ανορεξία.

Ποιος πλήττεται από νευρική ανορεξία;

Η πλειοψηφία των πληγέντων είναι γυναίκες (90-95%), παρόλο που τα στατιστικά αλλάζουν καθώς όλο και περισσότεροι άνδρες πλήττονται από ανορεξία. Αρχικά, η ανορεξία εντοπιζόταν κυρίως στις αριστοκρατικές οικογένειες και στη μεσαία τάξη, αλλά τώρα είναι γνωστό πως μπορεί να εντοπιστεί σε όλες τις κοινωνικοοικονομικές ομάδες και σε μια ποικιλία από εθνοτικές και φυλετικές ομάδες.

Ποια είναι τα διάφορα είδη ανορεξίας;

Υπάρχουν δύο υποομάδες τις ανορεξικής συμπεριφοράς που αποσκοπούν στη μείωση των προσλαμβανόμενων θερμίδων και είναι οι εξής:

1.      Ο περιοριστικός τύπος: Το άτομο περιορίζει αισθητά την πρόσληψη τροφής, ειδικά τους υδατάνθρακες και το λίπος που περιέχουν τα τρόφιμα.

2.      Ο βουλιμικός τύπος: Το άτομο τρώει υπερβολικές ποσότητες και στη συνέχεια προκαλεί εμετό ή/ και λαμβάνει μεγάλες ποσότητες καθαρτικών (φάρμακα που μέσω της χημικής επίπτωσής τους, χρησιμεύουν για την αύξηση της εκκαθάρισης του εντερικού περιεχομένου).

Ποια είναι τα συμπτώματα της παιδικής νευρικής ανορεξίας;

Τα παρακάτω είναι τα πιο κοινά συμπτώματα που συναντώνται στην ανορεξία. Ωστόσο, κάθε παιδί μπορεί να εκδηλώσει τα συμπτώματα αυτά με διαφορετικό τρόπο. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

·         Χαμηλό σωματικό βάρος.

·         Έντονος φόβος του να γίνει το άτομο παχύσαρκο, ακόμα κι αν χάνει βάρος

·         Διαστρεβλωμένη άποψη του σωματικού βάρους, του μεγέθους ή του σχήματος. Βλέπει τον εαυτό του ως πολύ χοντρό, ακόμα κι αν είναι λιποβαρές.

·         Αρνείται να διατηρήσει ένα ελάχιστο φυσιολογικό σωματικό βάρος.

·         Παύση της έμμηνου ρύσης (για κορίτσια στην εφηβεία)

·         Υπερβολική σωματική δραστηριότητα, προκειμένου να επιτευχθεί η απώλεια βάρους.

·         Το παιδί αρνείται τα συναισθήματα της πείνας.

·         Ενασχόληση με την παρασκευή τροφίμων.

·         Παράξενες διατροφικές συμπεριφορές.

Τα παρακάτω είναι τα πιο κοινά φυσικά συμπτώματα που συνδέονται με την ανορεξία – συχνά προκύπτουν από την πείνα και τον υποσιτισμό. Ωστόσο, κάθε παιδί μπορεί να παρουσιάσει τα συμπτώματα με διαφορετικό τρόπο. Τα συμπτώματα είναι τα εξής:

·         Ξηρό δέρμα, που όταν τσιμπιέται και ελευθερώνεται, παραμένει τσιμπημένο

·         Αφυδάτωση

·         Κοιλιακό άλγος

·         Δυσκοιλιότητα

·         Λήθαργος

·         Ζάλη

·         Κούραση

·         Δυσανεξία στις χαμηλές θερμοκρασίες

·         Ισχνότητα

·         Ανάπτυξη έντονης τριχοφυΐας

·         Κιτρίνισμα του δέρματος

Τα παιδιά με ανορεξία μπορεί επίσης να αποσυρθούν κοινωνικά, να είναι οξύθυμα, κυκλοθυμικά ή/ και με κατάθλιψη. Τα συμπτώματα της νευρικής ανορεξίας μπορεί να μοιάζουν με άλλα ιατρικά προβλήματα ή ψυχιατρικές παθήσεις. Πάντα να συμβουλεύεστε το γιατρό του παιδιού σας για μια διάγνωση.

Πώς διαγιγνώσκεται η παιδική νευρική ανορεξία;

Οι γονείς, οι δάσκαλοι ή οι προπονητές πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίσουν το παιδί ή τον έφηβο με ανορεξία, αν και πολλοί άνθρωποι με την διαταραχή αρχικά κρατούν την ασθένειά τους πολύ ιδιωτική ή κρυμμένη. Ωστόσο, ένας επαγγελματίες ψυχικής υγείας μπορεί να διαγνώσει συνήθως την ανορεξία σε παιδιά και εφήβους. Ένα λεπτομερές ιστορικό της συμπεριφοράς του παιδιού από τους γονείς και τους δασκάλους, οι κλινικές παρατηρήσεις της συμπεριφοράς του παιδιού και μερικές φορές, τα ψυχολογικά τεστ, συμβάλλουν στη διάγνωση. Οι γονείς που καταγράφουν  τα συμπτώματα της ανορεξίας του παιδιού ή του εφήβου μπορεί να βοηθήσουν με την έγκαιρη αξιολόγηση και θεραπεία. Η έγκαιρη θεραπεία μπορεί συχνά να προλάβει μελλοντικά προβλήματα.

Η ανορεξία και η κακή διατροφή που συνεπάγεται, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά σχεδόν κάθε σύστημα οργάνων του σώματος, αυξάνοντας, έτσι, τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας. Η ανορεξία μπορεί να αποβεί μοιραία. Συμβουλευτείτε το γιατρό του παιδιού σας για περισσότερες πληροφορίες.

Θεραπεία της παιδικής νευρικής ανορεξίας

Η ειδική θεραπεία για την νευρική ανορεξία θα καθοριστεί από το γιατρό του παιδιού σας με βάση:

·         Την ηλικία, τη γενική κατάσταση υγείας και το ιατρικό ιστορικό του παιδιού σας

·         Την έκταση των συμπτωμάτων του παιδιού σας

·         Την ανοχή του παιδιού σας σε συγκεκριμένα φάρμακα ή θεραπείες

·         Τις προσδοκίες για την πορεία της κατάστασης

·         Τη δική σας γνώμη ή τις προτιμήσεις σας

Η ανορεξία συνήθως αντιμετωπίζεται με ένα συνδυασμό θεραπειών και συμπεριλαμβάνει ατομική θεραπεία, οικογενειακή θεραπεία, τροποποίηση της συμπεριφοράς και θρεπτική αποκατάσταση. Η θεραπεία θα πρέπει πάντα να βασίζεται σε μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση του παιδιού και της οικογένειας. Η ατομική θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει γνωστικές και συμπεριφορικές τεχνικές. Η συχνή εμφάνιση ιατρικών επιπλοκών και η πιθανότητα θανάτου κατά τη διάρκεια της οξείας θεραπείας αλλά και της θεραπείας αποκατάσταση απαιτεί τη συνεργασία γιατρών, ψυχολόγων και ειδικών διατροφολόγων. Οι γονείς διαδραματίζουν ζωτικό υποστηρικτικό ρόλο στη διαδικασία της θεραπείας. Μπορεί να απαιτείται νοσηλεία για ιατρικές επιπλοκές που σχετίζονται με την απώλεια βάρους και τον υποσιτισμό.

Βιβλιογραφία:

John Hopkins Medicine: Anorexia nervosa in children. Διαθέσιμο:  http://www.hopkinsmedicine.org/healthlibrary/conditions/pediatrics/anorexia_nervosa_in_children_90,P02554/

Νίκη Λιώτη, Ψυχολόγος