Τρίτη 13 Μαΐου 2014

Επαινέστε εποικοδομητικά το παιδί σας!


Είναι αναμφίβολο πως τα παιδιά που μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον όπου εκτιμώνται οι ικανότητες και οι αρετές τους, παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα αυτοπεποίθησης, αντεπεξέρχονται με μεγαλύτερη ευκολία στις «δοκιμασίες» της ζωής και θέτουν υψηλότερους στόχους σε σύγκριση με εκείνα που δεν απολαμβάνουν τον έπαινο.


Ο αυτοσεβασμός, που δημιουργείται μέσα από τη θετική ενίσχυση, έχει σημαντική επίδραση στις νοητικές διεργασίες, στη συναισθηματική συγκρότηση και στην εκδήλωση αισθημάτων, επιθυμιών, αξιών και στόχων.

Ο έπαινος είναι ένας τρόπος που προάγει τη δημιουργία μιας θετικής και ρεαλιστικής αυτό-εικόνας. 

Η χρήση του, ωστόσο, κρύβει ορισμένες παγίδες. Μερικές φορές, ακόμα και ο πλέον καλοπροαίρετος έπαινος έχει απρόοπτα αποτελέσματα.

Πέρα από τα θετικά συναισθήματα που προκαλεί, υπάρχουν και κάποιες ανεπιθύμητες προεκτάσεις:

·         Ο έπαινος εγείρει μερικές φορές αμφισβητήσεις για το φορέα του.
·         Ο έπαινος οδηγεί μερικές φορές στην άμεση άρνηση.
·         Ο έπαινος συνιστά μερικές φορές απειλή.
·         Ο έπαινος μας ωθεί να εστιάσουμε την προσοχή στις αδυναμίες μας.
·         Ο έπαινος γίνεται μερικές φορές πρόξενος άγχους, που υπονομεύει τις προσπάθειές μας.
·         Ο έπαινος ενδέχεται επίσης να εκληφθεί ως μέσο χειραγώγησης.

Ο έπαινος, δηλαδή, με τους αξιολογικούς όρους «καλός, υπέροχος, εξαιρετικός» που χρησιμοποιούμε πολύ συχνά για τα παιδιά, τους δημιουργεί έντονο αίσθημα αμηχανίας.

Έτσι, ο επωφελής έπαινος περιέχει δύο σκέλη:

1.      Ο ενήλικος περιγράφει λεπτομερώς αυτό που βλέπει ή εκείνο που αισθάνεται: «Βλέπω φόρεσες το μπλουζάκι από την καλή, με την ετικέτα από μέσα. Κούμπωσες το φερμουάρ του παντελονιού, έβαλες ασορτί κάλτσες και έδεσες τα κορδόνια των παπουτσιών σου! Πόσα πράγματα έκανες!»

2.      Το παιδί, αφού ακούει την περιγραφή, είναι πλέον σε θέση να επαινέσει τον εαυτό του.

Με τη χρήση της περιγραφής, υπάρχει ένας ακόμα εναλλακτικός τρόπος διατύπωσης επαίνου. Το επιπρόσθετο στοιχείο εδώ είναι η προσθήκη μιας λέξης ή μιας σύντομης φράσης που συνοψίζει την αξιέπαινη συμπεριφορά: «Είδες ότι τα φυτά δεν είχαν καθόλου νερό και τα πότισες. Αυτό θα πει πρωτοβουλία.», «Είπες πως θα γυρνούσες στις 5 ακριβώς και η ώρα είναι 5 ακριβώς. Αυτό θα πει συνέπεια.»

… και ορισμένες συστάσεις:

·         Φροντίστε ο έπαινος να ταιριάζει στην ηλικία και στις δυνατότητες του παιδιού.
·         Αποφύγετε επαίνους που παραπέμπουν σε προγενέστερες αδυναμίες ή αποτυχίες: «Είσαι τόσο όμορφη σήμερα! Πώς κι έτσι;». Υπάρχει πάντα η δυνατότητα εναλλακτικής διατύπωσης του επαίνου, ώστε να τονιστεί η τρέχουσα ικανότητα του παιδιού: «Είσαι πανέμορφη!»
·         Ο υπερβολικός ενθουσιασμός λειτουργεί μερικές φορές ως ανασταλτικός παράγοντας στην επιθυμία του παιδιού να υλοποιήσει το στόχο. Κάποιες φορές η έντονη χαρά των γονέων για τη δραστηριότητα των παιδιών, ενδέχεται να εκληφθεί από εκείνα ως πίεση.
·         Να είστε προετοιμασμένοι για αλλεπάλληλες επαναλήψεις της ίδιας πράξης όταν περιγράφετε με επαινετική διάθεση την ενέργεια του παιδιού.
·         Προσπαθήστε να δίνετε έμφαση στις θετικές πτυχές της συμπεριφοράς του παιδιού χωρίς να σχολιάσετε τις αρνητικές. Πιστεύοντας το παιδί στις ικανότητές του, θα βελτιώσει σταδιακά τις αδυναμίες του, χωρίς να χρειαστεί να τις επισημάνετε.


Βιβλιογραφία:

Faber, A., Mazlish, E., (1999). How to talk so kids will listen and listen so kids will talk, Collins

Νίκη Λιώτη, Ψυχολόγος

7 σχόλια:

  1. Τη λογική του "βλέπω ότι..." την υιοθέτησα πριν από μερικούς μήνες και είδα άμεσα αποτελέσματα!!! Περιττό να πω ότι ο μεγάλος μου γιος άρχισε πολύ σύντομα να αντιγράφει τη συμπεριφορά, να επαινεί τον αδελφό του αλλά και εμάς! Μεγάλη επιτυχία, και μπράβο που το ανέβασες! (απ'ο το πάρτυ του Craftaholic!)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Πολύ ωραία ανάρτηση βρε Νίκη μου, μπραβο! Από το πάρτυ έρχομαι!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Οσο μεγαλώνουν τα παιδια μου τόσο περισσότερο αντιλαμβάνομαι την σημασία της αυτοεκτίμησης και τις επιπτώσεις από την απουσία της.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Καλησπέρα!
    Διάβασα με μεγάλη προσοχή την ανάρτηση, πραγματικά πολύ χρήσιμη και ουσιαστική.
    (έρχομαι από το linky party του Craftaholic)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ε λοιπόν, την προηγούμενη εβδομάδα που είχαμε πάει παιδίατρο είχαμε αυτή ακριβώς την συζήτηση!!
    Μου είπε λοιπόν, ότι καλός ο έπαινος αλλά πρέπει να γίνεται με προυποθέσεις και με συγκεκριμένο τρόπο! Και λίγο πολύ μου είπε αυτά που γράφεις!

    Από το πάρτυ της Craftaholic έρχομαι!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Με έχει προβληματίσει το θέμα αρκετές φορές, κυρίως όταν έπρεπε στο σχολείο να αξιολογήσουμε τη συμπεριφορά των μαθητών.
    Πολύ πολύ χρήσιμο!
    Ευχαριστώ που συμμετείχες στο πάρτυ μου!
    Αθηνά από το www.craftaholic.gr

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Πληκτρολογείστε το σχόλιό σας...

Βιβλιοθεραπεία: Πώς οι ιστορίες μας στηρίζουν στη διαδρομή προς την επούλωση

Όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με ψυχολογικά και συναισθηματικά προβλήματα, όπως άγχος και κατάθλιψη ή πένθος, ορισμένες φορές είναι δύσκολο να ...